Działanie wentylacji mechanicznej z rekuperacją

Wiele osób chcących zbudować pasywny dom zastanawia się, jak ograniczyć utraty ciepła i zoptymalizować system grzewczy. Na rynku istnieje wiele rozwiązań, jednak najpopularniejsza ostatnio staje się wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się urządzenie – centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła, którego zadaniem jest pozyskanie energii z ogrzanego, zużytego powietrza przed usunięciem go na zewnątrz. Krótko mówiąc, rekuperację określa się jako zrównoważoną, wymuszoną wentylację nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Jakie korzyści przynosi dla domu i czy łatwo jest ją zamontować? Jakie trzeba spełnić warunki, aby ten system dobrze działał?

Regulacje prawne odnośnie do warunków technicznych w domach

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu regulacje prawne dotyczące ociepleń i ogrzewania domów nie były zbyt istotne. Stan większości budynków pozostawiał wiele do życzenia – stare domy nie miały odpowiedniego zabezpieczenia przed zimnem. Izolacja była znikoma, więc tym bardziej nikt nie myślał o właściwej wentylacji. W dzisiejszych czasach są to kluczowe aspekty przy budowie każdego domu. Ekologiczność i energooszczędność to obecnie wiodące tendencje w budownictwie. Zmieniły się również aspekty prawne – kryteria izolacyjności są determinowane przez prawo.

Dla zobrazowania różnic, które nastąpiły na przestrzeni ostatnich czterdziestu lat, warto przytoczyć dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła ścian – do 1983 roku było to 1,16 W/(m2·K), natomiast teraz, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, to jedynie 0,20 W/(m2·K). Tradycyjna wentylacja grawitacyjna przyczyniała się do ok. 15% strat ciepła w starych domach, podczas gdy wentylacja z rekuperacją jest w stanie obniżyć rachunki za energię nawet o ⅓.

Ponadto polskie prawo wskazuje konkretne pomieszczenia oraz ilość powietrza, jaka powinna być z nich odprowadzana. Te wartości prezentują się następująco:

• 70 m3/h z kuchni z kuchenką gazową;
• 50 m3/h z łazienki;
• 30 m3/h z oddzielnego WC;
• 15 m3/h z pomieszczeń pomocniczych bez okna;
• 30 m3/h z pokoi mieszkalnych, które oddzielają od kuchni lub łazienki więcej niż dwie pary drzwi albo kondygnacja.

Jak działa wentylacja z odzyskiem ciepła?

Omawianie działania wentylacji z odzyskiem ciepła należy zacząć od określenia, czym jest rekuperator. To urządzenie, które pozwala na wymianę powietrza nawiewanego z wywiewanym bez ich mieszania się. Napływające do pomieszczenia powietrze ma ulec nagrzaniu za pomocą energii pozyskanej z tego usuwanego, a jego czystość zapewnią znajdujące się wewnątrz rekuperatora filtry zatrzymujące pyły. Elementami tego systemu są dodatkowo kanały wentylacyjne, czerpnia oraz wyrzutnia. Przed montażem należy wziąć pod uwagę m.in. obliczenia bilansu powietrza, rozmiary centrali wentylacyjnej czy jej lokalizację. Tego typu instalację często określa się mianem zrównoważonej, gdyż działa niezależnie od warunków zewnętrznych oraz pozwala na kontrolowanie ilości nawiewanego powietrza, które zawiera niską zawartość wilgotności i dwutlenku węgla.

Proces wymiany powietrza odbywa się głównie w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności, z których jest ono transportowane kanałami wentylacyjnymi do rekuperatora i tam oddaje swoją energię. Równolegle do tego przez czerpnie napływa świeże powietrze, które trafia w to samo miejsce, po drodze już oczyszczone przez filtry. Pobiera wówczas oddane wcześniej ciepło. Wszystko odbywa się w dwóch oddzielnych strugach, które zapobiegają mieszaniu się strumieni. Na koniec zużyte powietrze jest usunięte pod wpływem ciśnienia wywiewu, a świeże doprowadzane do wnętrza kanałami nawiewnymi. Niezbędne jest również zadbanie, aby drzwi i okna w pomieszczeniach były szczelne. Obecność jakichkolwiek mostków cieplnych może znacząco obniżyć skuteczność rekuperatora. Domy o niskiej efektywności energetycznej powinny pozostać więc przy tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej.

Korzyści stosowania wentylacji mechanicznej z rekuperacją

• Efektywna wentylacja przy zamkniętych oknach
• Możliwość kontroli nad procesem i ilością napływającego powietrza
• Obniżenie rachunków za ogrzewanie dzięki możliwości odzyskiwania ciepła
• Zabezpieczenie domu przed zawilgoceniem
• Napływ czystego powietrza dzięki filtracji pyłków i alergenów
• Idealne rozwiązanie dla budownictwa pasywnego
• Niezawodne działanie niezależnie od warunków atmosferycznych
• Usuwanie nieprzyjemnych zapachów po gotowaniu
• Możliwość zespolenia z instalacją inteligentnego domu

Podsumowanie – czy warto inwestować w wentylację mechaniczną?

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją wyróżnia się wieloma zaletami. Jest energooszczędnym rozwiązaniem, które nie przyczynia się do ochładzania budynku, a gwarantuje sprawną i opłacalną wymianę powietrza. Co więcej, prawo unijne zaostrza wymagania dotyczące budowanych domów. Od 1 stycznia 2021 roku obowiązuje nowy standard energetyczny WT2021, który ma na celu ograniczenie zapotrzebowania na energię z zewnątrz. W projektach należy obecnie uwzględnić izolację z wysokiej jakości materiałów, współczynnik przenikania ciepła (U), odpowiednią konstrukcję czy właśnie wentylację mechaniczną, która może stawać się coraz popularniejsza. Warto też wspomnieć o aspekcie ekologicznym – wentylacja z odzyskaniem ciepła pozwala na ponowne wykorzystanie skumulowanej energii, a taki recykling naturalnych zasobów ma korzystny wpływ na środowisko.