Spis treści:
Woda to związek chemiczny, który warunkuje nasze życie. Używamy jej do prania, mycia i sprzątania. Aby znalazła się w naszym domu, musi przebyć długą drogę rurami. Nie wszystkie z nich są w stanie zapewnić odpowiednią jakość wody, a jest to dziś konieczność. Tymczasem nieszczelność systemu może spowodować istotne straty. Dlatego tak ważny jest odpowiedni dobór rur oraz materiału, z jakiego będą one wykonane. Okazuje się, że dobrze w tej nietypowej rywalizacji radzą sobie tworzywa sztuczne. Obecnie jest to jedno z najpopularniejszych rozwiązań.
Rury z tworzyw sztucznych do transferowania wody na masową skalą zaczęto produkować już w latach 60. XX w. Stopniowo zaczęły one wypierać z zastosowania swoich metalowych poprzedniczek – żeliwnych, stalowych z cynkową powłoką czy mosiężnych. Jednym z materiałów, z których wykonuje się obecnie instalację wodną w domu jest PEX, czyli w rzeczywistości dwuwarstwowy polietylen sieciowany, ze znajdującą się wewnątrz cienką warstwą (1-2 mm) aluminium. Stąd pełna nazwa materiału to PEX-AL-PEX. Sieciowanie jest procesem podnoszącym walory użytkowe, w tym zwiększającym odporność na działanie ognia. Determinuje też podział rur na: PEX-a, PEX-b oraz PEX-c. Zgodnie z normą ASTM F 876-93, stopień usieciowania powinien mieć wartość w przedziale 65-89%.
Właściwości i zastosowanie instalacji wodnej PEX
Rury PEX są elastyczne i ciągliwe. Można je wyginać w łuki o niedużych profilach bez obawy o to, że naprężenia spowodują jakieś uszkodzenia materiału. Po wygięciu PEX nie powraca już do swojego poprzedniego kształtu. Z kolei warstwa aluminium podnosi sztywność, zmniejsza wydłużalność termiczną i gwarantuje wysoką niepodatność na dyfuzję tlenową. Odporność na działanie ciśnienia i wyższych temperatur to kolejna właściwość materiału. Rura PEX ma wytrzymałość do 95oC przy pracy ciągłej. Sam materiał jest wolny od jonów metali ciężkich, a więc nietoksyczny. Z tego powodu poleca się go szczególnie do przesyłu wody pitnej.
To wszystko wpływa na duże możliwości zastosowań. Jeśli ktoś zastanawia się, jakie rury wykorzystać do instalacji wodnej w domu, musi wziąć pod uwagę także PEX. Zastosowanie jest bardzo szerokie. Materiał ten sprawdzi się w instalacjach wodociągowych, centralnego ogrzewania, ogrzewania podłogowego i sanitarnych. Temperatura kruchości PEX to -25oC. Nie ma więc problemu z użyciem tego tworzywa również przy instalacjach zewnętrznych, gdzie wymagana jest szczególna odporność materiału na zamarzanie.
Zalety instalacji wodnej PEX
Jednym z najważniejszych atutów rur z PEX jest ich uniwersalność i możliwość użycia do przesyłu wody gorącej. To wpływa na szerszy wachlarz zastosowań w porównaniu do innych tworzyw sztucznych. Jednocześnie nie występuje tu ryzyko korozji, a wysoka gładkość niweluje odkładanie się kamienia kotłowego na ściankach. Te wszystkie elementy poprawiają żywotność instalacji wodnej PEX w domu. Przewiduje się, że wyroby wykonane z tego tworzywa mogą być używane od 50 do nawet 200 lat. Ponadto PEX bardzo dobrze zachowuje pamięć kształtu, co znacząco ułatwia ewentualne naprawy.
Kolejny atut to nieprzenoszenie drgań, tłumienie wibracji i szumów, które mogą powstawać w instalacji wodnej w domu. Rury PEX nie wpływają też w żaden sposób na smak, zapach, właściwości chemiczne czy kolor płynącej z kranu wody. Niewielka waga pomaga w bezproblemowym transporcie. Z kolei dostępność w długich zwojach minimalizuje liczbę połączeń za pomocą kształtek, a więc ryzyko miejsc z nieszczelnością instalacji. Wpływa to również na możliwość szybkiego i łatwego montażu, który nie wymaga przy tym zbyt wielu specjalistycznych urządzeń. Co istotne, podczas pomyłki w trakcie łączenia instalacji możliwa jest korekta lub przeorganizowanie. Nie wymagają one niszczenia samej kształtki. W ten sposób można ją wykorzystać ponownie. Całość dopełnia także stosunkowo niska cena systemu PEX w porównaniu do instalacji stalowych czy miedzianych.
Instalacja wodna PEX – istotne szczegóły
Podczas instalowania rur PEX należy pamiętać o tym, że nie wolno ich zgrzewać ani kleić. W zamian używa się dedykowanych złączek. Miejsca ich montażu należy chronić przed działaniem wszelkich sił mechanicznych. Średnicę rur powinno się dobierać pod kątem przepływu, aby uniknąć niepotrzebnych zastojów i nie niwelować samooczyszczania. System instalacji wodnej w domu musi być kompatybilny i spójny, aby sprawnie funkcjonować. Rury PEX dają możliwość łączenia ich z końcówkami, które pozwalają dokręcić zawory, filtry, rozdzielcze, baterie czy wodomierze. To bardzo wygodne rozwiązanie. Całość instalacji trzeba jednak porządnie rozplanować już na etapie jej projektowania.
Co jeszcze warto wziąć pod uwagę? Rury z PEX słabo przewodzą ciepło, więc pozostaje ono w dużej mierze w instalacji. Jednocześnie ich połączenia odnotowują wzrosty strat miejscowych dla ciśnienia w trakcie przepływu w instalacji wodociągowej. To istotny szczegół, więc warto planować system z jak najmniejszą liczbą złączek. Rozważając instalację na zewnątrz, trzeba z kolei pamiętać, że tworzywa sztuczne podlegają wpływowi promieniowania ultrafioletowego. W związku z tym rury PEX lepiej montować w miejscach, które nie są narażone na zbyt duże nasłonecznienie.
