Zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa na budowie jest jednym z najważniejszych obowiązków każdego pracodawcy. W takich miejscach istnieje duże ryzyko wystąpienia rozmaitych wypadków, również śmiertelnych, dlatego każda osoba przebywająca w takim miejscu powinna bezwzględnie przestrzegać panujących tam zasad. Na przestrzeni lat BHP stało się bardzo ważnym obszarem zarządzania w firmach, dzięki czemu istnieje szansa, iż niedługo będzie na jeszcze wyższym poziomie. Można łatwo kontrolować ewentualne wypadki i eliminować ich przyczyny, dzięki szczegółowym statystykom. Według wstępnych danych GUS w pierwszym półroczu 2022 roku odnotowano 1581 osób poszkodowanych w wyniku wypadku, w tym 21 przypadków śmiertelnych.
Najczęstsze zdarzenia, do jakich dochodzi to: potknięcie się, uraz wywołany przez spadający przedmiot, niewłaściwe użycie narzędzi, upadek z wysokości, zasypanie, zaniedbanie organizacji pracy. Wina nie leży wyłącznie po stronie pracodawców, wielu pracowników nie przestrzega wytycznych, przez co mogą stać się ofiarami. Bazując na badaniach, można się dowiedzieć, że 60% wszystkich wypadków spowodowanych jest nieodpowiednim zachowaniem pracownika, a mniej niż 10% to wady konstrukcyjne maszyn i inne przyczyny niezależne. Budownictwo to niebezpieczny sektor gospodarki i aby uniknąć tego typu zdarzeń, powinno się rozwijać świadomość dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kto jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo na budowie?
Właściwe rozdysponowanie obowiązków w miejscach wysokiego ryzyka jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa. BHP na budowie obejmuje jasne określenie osób, które są za to odpowiedzialne. Jednym z nich okazuje się inwestor. Jakie ma zadanie? Musi zorganizować proces budowlany poprzez dostarczenie projektu, wybrać kierownika budowy, a także opracować plan BIOZ (bezpieczeństwa i ochrony zdrowia). Należy go sporządzić, jeśli przewidywany czas prac będzie dłuższy niż 30 dni lub zatrudnionych zostanie minimum 20 pracowników. To głównie dzięki temu można wyeliminować niebezpieczeństwo związane z prowadzeniem prac stwarzających zagrożenie np. przysypania materiałem budowlanym. Istotna jest przy tym Dyrektywa Rady 92/57/EWG oparta na wprowadzonych przepisach Prawa Budowlanego. Jej zadaniem jest podkreślenie powagi planowania bezpieczeństwa tzn. rozeznania się wśród zagrożeń, ocenienia ryzyka i wskazania możliwych sposobów na zapobiegnięcie ewentualnych wypadków we wszystkich fazach budowy.
Ważną postacią w miejscu wykonywanych robót jest kierownik budowy. Jego obowiązki z zakresu bezpieczeństwa to m.in. koordynacja prac lub konkretnych etapów. Musi przestrzegać i znać przepisy BHP na budowie, kontrolować czy robią to pracownicy, a także wprowadzać zmiany w planie BIOZ, które są obligatoryjne wraz z postępem robót. W tym sektorze należy wyszczególnić też pracodawcę, ponieważ odgrywa on kluczową rolę, jeśli chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa. Zostaje zobowiązany do kontroli pracowników podczas rozmów rekrutacyjnych, aby nie dopuścić do pracy osób nieposiadających kwalifikacji i umiejętności. Ma też wyposażyć miejsce pracy w maszyny i inne niezbędne narzędzia czy urządzenia, a przede wszystkim zadbać o sprawdzenie, czy spełniają wszelkie normy dotyczące BHP. Dba o szkolenie pracowników w tym zakresie czy o okresowe badania lekarskie i wyposaża ich w odpowiednią odzież. Nie można zapomnieć o pracobiorcach – Ci muszą brać udział w regularnych szkoleniach, znać przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, pamiętać o użytkowaniu specjalistycznej odzieży oraz zawiadamiać o ewentualnych zagrożeniach.
Najważniejsza zasada BHP
Regulacji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy jest mnóstwo, są one uzależnione od rodzaju wykonywanej pracy. Sytuacja wygląda podobnie, jeśli chodzi zasady BHP na budowie. Zostały określone konkretne podpunkty, jakich należy przestrzegać, aby uniknąć wielu ryzykownych sytuacji i potencjalnych, niechcianych wypadków. Regulują je przepisy Kodeksu Pracy, zapisy konstytucji RP oraz rozporządzenie ministra infrastruktury z 6 lutego 2003 roku, w sprawie BHP podczas prac budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401). W razie niespełnienia którejś z zasad pracodawca mógłby zostać obciążony stosownymi karami finansowymi. Jakie są najważniejsze podpunkty zasad BHP?
Niezbędne środki ochrony indywidualnej i zbiorowej – określa to obowiązkowe wyposażenie każdego z pracowników. Różni się ono w zależności od stanowiska i czynności, jakie wykonuje dana osoba. Konieczne jest posiadanie zabezpieczenia głowy, twarzy i oczu, słuchu, nóg oraz rąk. Nie można zapomnieć o odzieży roboczej, składającej się najczęściej z kombinezonu, spodni i kurtki, a w przypadku pracy na wysokościach, konieczny okaże się dodatkowo sprzęt chroniący przed upadkiem np. uprzęże. Jeśli natomiast chodzi o ochronę zbiorową, określa to przede wszystkim zabezpieczenie stanowisk pracy, zwłaszcza wysokościowych. Należą do nich specjalistyczne balustrady z deski krawężnikowej czy poręcze ochronne. Warto podkreślić, iż powinno się zadbać również o szczegóły w postaci np. wolnej przestrzeni między tymi dwoma elementami – trzeba wypełnić je siatką bezpieczeństwa.
